‘’Kişi yüzünü psukhe, öz bilince dönerse aletheia ya girer ‘’ .
Platon için töz psukhe.
Kendi özümüzle buluşmak için yüzümüzü özbilincimize dönmeliyiz, anca bu şekilde hakikati tecelli ettirebiliriz. Hakikat evrenin yasalarının birliğinin bilinci. Platon ve yunan düşüncesinde Aletheia, biz insanlar tarafından açığa çıkarılmamış tahakkuk etmemiş hakikat demek.
Cosmosun psukhesi yani evrenin ruhu, hareketi kendinde buluyor. Ancak Beden hapishanesine inen psukhe karanlığa gömülüyor ve unutuşa düşüyor. Psukhemizin, öz bilincimizin karanlıktan kurtulması, bedende uyandırılması gerek. Yetilerimizle buluşmak özgürleşmek zorundayız.
Mitoslar, masallar biliyoruz ki hep hakikati dile getiriyor. Yunan trajedi ve komedilerin de bireysel ve toplumsal arethe göz önüne seriyor. Arethe yani erdem kavramı, bir şeyin, bizlerin var oluş amacını en iyi biçimde yapmak, açığa çıkarmak, eylemler ile ortaya koymak manasına geliyor. Bu şekilde Psukhenin açılımlarını din sanat felsefe ve ideolojilerde buluyoruz.
İnsanın var olma sebebini gerçekleştirmesi aslında kendisinle buluşması ve hayatına bir anlam getirmesi demek. Ancak bu şekilde özgürlüğe yüzümüzü dönebiliyoruz. Bu niyetle yaşamak ise gayret ve hassasiyetimizi bizimle birlikte olmaya davet ediyor.
Eidos, ideleri görmek durumundayız. Kendimizde Hakikati açığa çıkartmak istiyorsak tümellerden yani evrensel kavramlardan yola çıkmalıyız. Duyularımızla algıladığımız, duygularla yoğurduğumuz, içinde yüzdüğümüz, inançlar gelenek görenek alışkanlıklar çevre koşulları hatta eğitim ve sosyal yaşantıdan edindiklerimiz tabii ki bizim olmazsa olmazlarımız ancak savrulmamızın merkezimizden uzaklaşmamızın da sebepleri. Öncelikle kendimize dönmeliyiz ve tüm ilişkilerde ki kendimizi fark etmeliyiz. Yaşadıklarımızı aklımızda bulup yüreğimizden karşılamalıyız ki bilincimizi oluşturabilelim. İlişkilerdeki adaleti hassas dengeyi ılımlı kalmayı ihmal etmemeliyiz.
Bilgelik nedir. Özbenliğimizle buluşmak bize bilgeliği sunar mı? Hayata bu şekilde bir amaç ile bağlansak veya hayatın anlamını kendimizde bulmak için gayret göstersek, mutluluğa kendi yetilerimizi açığa çıkartarak ulaşabilir miyiz? Phronesis diye bir kavram var. Eski yunanda mutluluğa götüren en yüce erdem olarak geçiyor. Tecrübe ve pratikle bilgeliğe giden yol. Benim benle buluşmam, var olma sebebimi açığa çıkartmam için pratikle bilgimi eylemlerimde ortaya koymam. Her gün kendi mabedine gelip kendini ritüellerin büyüsüne bırakmak gibi bir şey. Sen ritüellerini oluştururken onlarda seni oluşturuyorlar. Sanat yapar gibi, sürekli tekrarlar seni gökyüzüne yüceltiyor, hakikatle buluyor sonra yeryüzüne indirip kendine bırakıyor.
Seni senle bir ediyor ki var olma sebebini yerine getiresin.
İris Pala Şubat 2022 / Bodrum
